به گزارش راه شلمچه، محمدجواد ظریف که طی 3-2 ماه اخیر، چند گفت‌وگوی مبسوط با رسانه‌های حامی دولت داشته، این بار در گفت‌وگو با پایگاه خبری روزنامه مردم‌سالاری طی موضعی عجیب ادعا کرد: ما هیچ‌وقت پیش‌بینی نمی‌کردیم ترامپ از برجام خارج نشود. پیش‌بینی ما این بود ترامپ حتما از برجام خارج می‌شود. دوستان ما چون فکر می‌کردند برجام به نفع آمریکاست، پیش‌بینی می‌کردند ترامپ به هیچ‌وجه از برجام خارج نخواهد شد. ظریف می‌افزاید: اما یک گروهی به اشتباه، صحبتی را که من در پاسخ به یک سوال داشتم، به عنوان پیش‌بینی عدم خروج آمریکا از برجام استفاده می‌کنند. آن سوال این بود که آمریکا می‌تواند برجام را با یک امضا به هم بزند و ما گفتیم نمی‌تواند به هم بزند و الان هم استدلال داریم.
مسؤول ارشد دیپلماسی کشور اینگونه ادامه داد: اینکه دولت بعد از آقای ترامپ می‌خواهد به برجام بازگردد، نشان‌دهنده این است که پیش‌بینی ما درست بود. دوستان ما می‌گفتند آقای ترامپ به خاطر اینکه برجام به نفع آمریکاست، هیچ‌گاه از آن خارج نخواهد شد. ما هم گفتیم برجام یک توافق متوازن است. من نمی‌گویم این توافق صد درصد به نفع ایران است؛ این یک توافق متوازن است.
اشاره محمدجواد ظریف به آن جلسه پرسش و پاسخ با برخی اساتید دانشگاه در مرداد 94 است که ظریف در بخشی از آن می‌گوید: «می‌گویند رئیس‌جمهور بعدی می‌خواد با یک امضا تحریمها رو برگردونه؛ خب! برگردونه؛ کی تو دنیا اجرا می‌کنه؟ نمی‌تونه این کار رو بکنه؛ قاعده حقوقی داره؛ من به شما اطمینان میدم؛ تام کاتن این را گفت، جوابش را که دادم، همه زیر توئیتش نوشتن، برو پولت را از هاروارد پس بگیر، خوب حقوق یادت ندادن». طبق این اظهارات ظریف خیلی شفاف گفته است در آمریکا رئیس دولت نمی‌تواند از برجام خارج شود، این در حالی است که اکنون مدعی شده پیش‌بینی می‌کرده است رئیس‌جمهور آمریکا از برجام خارج می‌شود! این تناقض در مواضع قبلی و فعلی وی آشکار است و نشان‌دهنده عدم احاطه به ماهیت حقوقی برجام و نیز خلاف‌گویی وی درباره اعتقاد پیشین است. از سوی دیگر به فرض صحت این گفته ظریف، ادعای تازه ظریف مبنی بر پیش‌بینی و ارزیابی‌اش از خروج دولت ترامپ از برنامه جامع اقدام مشترک اما پرسش مهم‌تری ایجاد می‌کند که وزیر امور خارجه و تیم مذاکره‌کننده ایرانی چه توافقی و با چه مختصاتی با طرف مقابل منعقد کرده‌اند که رئیس دستگاه سیاست خارجی و همکارانش را هم به این جمع‌بندی رسانده که ترامپ از آن خارج خواهد شد؟ بالاخره رئیس‌جمهور سابق آمریکا توانست برجام را به هم بزند یا نه؟ حالا با یک امضا یا چرخش قلم یا از طرق دیگر؟
این در حالی است که در همان مقطع برخی قانونگذاران کنگره آمریکا درباره خروج رئیس‌جمهور بعدی آمریکا از توافق طی نامه‌ای به ظریف هشدار داده بودند. 47 سناتور آمریکایی به وزیر امور خارجه هشدار دادند هرگونه توافق هسته‌ای با دولت آمریکا، بدون نظر موافق کنگره، فقط تا پایان دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما دوام خواهد داشت.
بعدها ظریف آذر 95 در جلسه غیررسمی کمیسیون امنیت ملی مجلس که فایل صوتی آن منتشر شد، گفت: استراتژی‌ای را تعریف کردیم که اگر برجام قرار باشد برود به مجلس نمایندگان آمریکا هیچ وقت تصویب نخواهد شد و به خاطر اینکه مجلس نمایندگان آمریکا در اختیار آقای نتانیاهو است، عرض کنم به حضورتان ما تصمیم گرفتیم برجام از طرف آمریکا با دستور رئیس‌جمهور آمریکا اجرا شود، به همین دلیل هم در برجام تا 8 سال دیگر یا تا هر وقت دیگر که جمع‌بندی کلی آژانس انجام شود و اعلام کنند آن وقت همه محدودیت‌ها برداشته می‌شود. ما پروتکل الحاقی را بیاوریم مجلس خودمان، آنها هم ببرند کنگره. عرضم به محضرتان که لذا ما بر این اساس مذاکره کردیم. مذاکره ما این بود که کنگره را درگیر مذاکره نکنیم و نقشی که کنگره داشته باشد نقش حاشیه‌ای باشد. از نگاه محمدجواد ظریف و حسن روحانی، برجام توافقی بوده است که اگر ترامپ از آن خارج شده به خاطر قوت این توافق بوده و چون تا حد زیادی به نفع ایران بوده است، ترامپ نتوانسته چنین چیزی را تحمل کند. اگر هم ترامپ از برجام خارج نمی‌شد، روحانی و ظریف استدلال می‌کردند که ببینید برجام چقدر استحکام دارد که فردی یاغی چون رئیس‌جمهور آمریکا هم یارای خارج شدن از آن را ندارد! شاید کمی عجیب به نظر می‌رسد ولی منطق برجامی دولت‌های یازدهم و دوازدهم دقیقا همین‌گونه پیش رفته است.
اینگونه مواضع از سوی محمدجواد ظریف البته مساله تازه‌ای نیست. این سال‌ها کارشناس ارشد سیاست خارجی کشور هر روز با خودش در حال مناظره بوده است؛ ظریف روزی در شبکه PBS از احترام به قول و اعتماد باراک اوباما می‌گفت و پس از خروج آمریکا از برجام هر روز یادآوری می‌کند توافق هسته‌ای بر پایه بی‌اعتمادی به آمریکا مذاکره و نگاشته شده است و حتی اذعان می‌کند بدعهدی ایالات‌متحده از زمان اوباما بود که شروع شد. بر این اساس خبرنگار شبکه «پی‌بی‌اس» 29 شهریور 93 از ظریف می‌پرسد «برخی تحریم‌هایی که ایران خواهان برچیده شدن آنهاست در حوزه اختیارات کنگره آمریکا قرار دارد و از جانب این نهاد نیز صرفا مخالفت‌های زیادی برای لغو آنها شنیده می‌شود. آیا ایران صرفا به دنبال «تعلیق» این تحریمها، توسط رئیس‌جمهور خواهد بود یا خیر و اگر اوباما درصدد «دور زدن» کنگره برآید و به‌‌رغم میل باطنی و گرایش کنگره گام بردارد، آیا اقدام او برای ایران به اندازه کافی اطمینان‌ساز خواهد بود یا خیر؟» ظریف در پاسخ اظهار می‌دارد: «ما محدودیت‌هایی را که پرزیدنت اوباما برای وادار کردن کنگره به لغو تحریمها با آن مواجه است، درک می‌کنیم و همان‌طور که ما نمی‌پذیریم آنها از ما امری غیرممکن را بخواهند، ما هم از آنها نمی‌خواهیم اقدامی غیرممکن انجام دهند. ما در امور داخلی آمریکا دخالت نمی‌کنیم، اگر اوباما به ما قول می‌دهد که کاری بکند، ما آن را می‌پذیریم و به قولش احترام می‌گذاریم».
همچنین ظریف که در زمان انعقاد برجام وعده لغو تحریمها در صدر گفتارهایش بود، بعد از خروج آمریکا از توافق، می‌گوید هدف از برجام اقتصادی نبوده و شکست پروژه امنیتی‌سازی ایران بوده است. ظریف در این باره می‌گوید: «مذاکرات ما درباره برجام تا فروردین 94 (یعنی 3 ماه قبل از توافق نهایی برجام) صرفا هسته‌ای و امنیتی بود... بحث‌های هسته‌ای، امنیتی و خارج شدن از شورای امنیت بحث‌های اصلی ما بود و اینکه کسی بگوید هدف برجام اقتصادی بود با واقعیات و خطوط قرمزی که برای ما ترسیم شده بود، نمی‌سازد». ظریف در بخشی از گفت‌وگوی روز گذشته خود نیز گفت: «درست است که اروپایی‌ها در اجرای تعهدات‌شان خیلی جدیت نداشتند اما واقعیت این است که اروپایی‌ها توان نداشتند». این در شرایطی است که وزیر امور خارجه پس از خروج ترامپ از برجام در مصاحبه با بی‌بی‌سی اعلام کرد اروپا به تعهداتی فراتر از انتظارات متعهد شده است، حالا اما ظریف با مبانی و واقعیات روابط بین‌الملل ثابت می‌کند که اروپا ناتوان از استقلال تصمیم در برابر آمریکاست. این ارزیابی‌های اشتباه از سوی سکاندار دیپلماسی کشور در زمان بایدن هم البته به قوت خود باقی است. ظریف که بازگشت بایدن به برجام را بسادگی صدور 3-2 فرمان اجرایی می‌دانست، این روزها اما مشغول شماتت رئیس‌جمهور جدید آمریکاست که دارد سیاست فشار حداکثری ترامپ را ادامه می‌دهد.
منبع؛ وطن امروز
