به گزارش راه شلمچه، آیت‌الله محمدحسن انصاری استاد عالی حوزه علمیه و فرزند فقیه عالیقدر آیت الله العظمی حاج شیخ مرتضی انصاری(سبط شیخ اعظم انصاری) در یادداشتی نوشت: قاعده‌ی لاضرر از جمله قواعد فقهی است که در مباحث مختلف و حقوق آثار فراوانی دارد. قاعده لاضرر به این معناست که در اسلام هیچ ضرر و اِضراری وجود ندارد.
قال رسول الله ص: لاضَرر و لا ضِرار فی الاسلام
یعنی در دین اسلام نه میشود به خود ضرر وارد نمود و نه به دیگران ضرر وارد کرد . (وسائل الشیعه)
اهل لغت برای ضرر معانی متعددی ذکر نموده اند ، آن را در مقابل نفع قرار داده اند یا آن را بمعنای سوء حال یا عمل مکروه و یا نقص .
این قاعده یکی از مشهورترین قواعد فقهی میباشد که در بسیاری از ابواب فقه به آن استدلال میشود بسیاری از فقهای متاخر در مورد آن رساله های مستقلی نوشته اند که در آن به وضعیت قاعده از حیث معنا و مفهوم ، مدرک و فروع آن پرداخته اند .
ضرر و ضرار دو کلمه مترادف هستند و اینکه در حدیث تکرار شده از باب تاکید است همچنین باید گفت که ضرر برای مواردی استعمال می گردد که یک نفر به دیگری ضرر میرساند تا منفعتی ببرد امّا ضرار در موردی است که با ضربه زدن به دیگری نفعی متوجه خودش نگردد از نظر ابن اَثیر ضرر بمعنای نقص حق است امّا راغب اصفهانی در کتاب مفردات ضرر را به بدی حال معنا کرده است .
لازم بذکر است که کلمه ضرر در اکثر موارد برای نفس و مال استفاده می شود و کاربرد آن در مورد آبرو و حیثیتِ افراد کمتر است . اما کلمه ضرار بر وزن فِعال مصدر باب مفاعله بوده و دلالت بر وارد کردن ضرر از طرفین به یکدیگر دارد به تعبیر دیگر در کلمه ضرار طرفینی بودن با توجه به مفاعله مفروض است .
و امّا از نظر مستند بودن و دلیل پشتوانه ی قوی و محکمی دارا می باشد از کتاب و سنت و اجماع تا عقل که بر آن دلالت دارند . علاوه بر وجود آیات و روایات متعدد در مورد این قاعده ، دلائل عقلی محکمی نیز وجود دارد که می توان ادعا کرد این قاعده در زمره ی مستقلات عقلیّه قرار میگیرد.
مهمترین روایت در این خصوص روایت مربوط به داستان سمره بن جندب است.
جناب فخرالمحققین فرزند علامه ی حلی در کتاب ایضاح الفوائد ادعای تواتر کرده است و شیخ اعظم انصاری (ره) نیز در بررسی سند روایت نظر ایشان را مطرح کرده و آن را نقد نکرده است .
سخن پیرامون این قاعده مهم فقهی بسیار است که انشاالله در رساله ای جداگانه به زاویای آن خواهیم پرداخت .
در خاتمه از هموطنان عزیز می خواهم که بیاییم با رعایت نمودن نکاتی که ستاد مقابله با کرونا اعلام می نماید ضرری به خود و دیگران نرسانیم تا انشاالله کرونا را شکست دهیم
