به گزارش راه شلمچه، دعای مکارم اخلاق یکی از بهترین منابع درس اخلاق و موعظه بزرگان است و آیت‌الله شیخ محمدحسن انصاری در ایام ماه مبارک رمضان شرح دعای مکارم اخلاق را به‌صورت همه فهم و بسیار دقیق ارائه نمودند که خلاصه جلسه آخر آن‌را در زیر می‌خوانید:
امام سجاد علیه السلام به پیشگاه الهی عرض می کند:
( وَ الاِفضالِ عَلی غَیرِ المُستَحِق )
امام ع در ادامه فقره قبلی درخواست می نماید:
بارالها به مردم توفیق عنایت فرما که احسانی نسبت به کسی که استحقاق و اهلیت ندارد نداشته باشند .
لفظ اِفضال بمعنای احسان ابتدایی است و شامل تمام بخشش های مالی و غیر مالی مانند عفو و گذشت می شود ، احسان ابتدایی یک حرکت پسندیده ی اخلاقی است امّا بشرطی که در جای خود و نسبت به کسی که لایق چنین احسانی باشد زیرا فی نفسه عفو و بخشش عملی پسندیده و دارای اجر و پاداش است امّا همین عفو اگر به شخصی که جانی است عطا شود جامعه ای را به فساد می کشاند .
امیرالمومنین علی(ع) می فرماید:
الکَرامَهُ یُفیدُ مِنُ اللَّئیم بِقَدرِ ما یُصلِحُ مِنَ الکَریم
کرامتِ خُلق و گذشتِ بزرگواران در افراد فرمایه و پست همان قدر اثر منفی می گذارد و فساد ببار می آورد که در وجود افراد کریم اثر مثبت دارد و مایه ی اصلاح می گردد.
《غررالحکم》
پس لازم است انسان کریم قبل از عفو ، طرف خود را بیازماید که چنانچه شایستگی و لیاقت عفو و بخشش را داراست از او بگذرد و چنانچه اهلیت ندارد زمینه ی مجازاتش را فراهم نماید . البته کمکهای ناچیز و محدود به کسانی که اهلیت ندارند فسادی ببار نمی آورد .
در فرهنگ اسلام از جهاتی احسان برتر از عدالت شمرده شده است زیرا عدالت آنست که انسان آنچه بر عهده ی اوست انجام دهد و آنچه سهم اوست بگیرد ولی احسان این است که بیش از آنچه وظیفه اوست انجام دهد و کمتر از آنچه حق اوست بگیرد ، ما دو بعد عقلانی و عاطفی را که در انسان در نظر بگیریم خاستگاه عدالت عقل است و بر همین اساس حقوق همواره بر پایه عدالت برنامه ریزی می گردد ولی خاستگاه احسان ، عواطف روحی و احساسات است و آنچه او را به احسان و نیکی وامیدارد عواطف پاک و سالم اوست که اجازه می دهد از حق خود بگذرد و اقدام به عفو و گذشت نماید و یا با ایثار ، دیگری را بر خود مقدم بدارد.
امیرالمومنین علی(ع) می فرماید :
مهمترین جزء ایمان احسان به مردم است .
امام صادق(ع)می فرماید :
احسان و نیکی کامل نگردد مگر با سه خصلت :
شتاب در آن
کم شمردن بسیارِ آن
و منّت ننهادن
《تحف العقول》
و امّا در ساعات پایانی ماه مبارک رمضان این سروده را تقدیم به شما عزیزان می نمایم .
بگشوده دری ز رحمت و در شُکرم
هر جا نگرم ز او و یا هو ذکرم
توبه زگنه کردم و این هم شعرم
بخشا ز کرم خطا و من در فکرم
دیوان حسن
اللهم اجعلنا من المرحومین و لا تجعلنا من المحرومین
[اللهم وفقنی لصالح الاعمال]
خدایا توفیق عمل صالح به ما عطا فرما
[اللهم اجعل عواقب امورنا خیرا]
آمین، یا ربّ العالمین
