به گزارش راه شلمچه، «آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه آمریکا امروز چهارشنبه (۱۹ ژانویه/۲۹ دی‌ماه) تأیید کرد که ایران در مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین خواستار دریافت تضمین درباره عدم خروج دوباره واشنگتن از برجام شده است.
«بدترین تصمیم تاریخ اخیر آمریکا»
بلینکن که با برنامه «Pod Save the World» مصاحبه می‌کرد تصمیم «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا برای خروج از برجام را یکی از «بدترین تصمیم‌های تاریخ اخیر سیاست خارجی آمریکا» توصیف کرد.
وی گفت: «فکر می‌کنم منصفانه است بگوییم که تصمیم برای خروج از آن توافق هسته‌ای یکی از بدترین تصمیم‌هایی بود که در تاریخ اخیر سیاست خارجی آمریکا گرفته شده است.»
«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ با نقض تعهدات آن کشور از این توافق مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد خارج شد و سیاست موسوم به «فشار حداکثری» را علیه ایران در دستور کار قرار داد.
جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند.
بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت می‌گرفت.
جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن ۵ گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
اقدامات ایران ذیل بندهایی از برجام شده که به هر یک از طرف‌ها اجازه می‌دهد در صورت عدم پایبندی طرف مقابل به تعهداتشان از تعهدات خود بکاهند.
بلینکن: ایران به تعهداتش پایبند بود
بلینکن در ادامه مصاحبه چهارشنبه یادآوری کرد که ایران تا قبل از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق پایبند بوده و دولت دونالد ترامپ هم به این موضوع اعتراف کرده است.
او گفت: «حتی دولت قبل هم گفت که ایران تعهداتش را به خوبی اجرا کرده است. مسئله‌ای که مایه تأسف و حتی فراتر از تأسف است این است که از زمانی که ما از آن توافق خارج شدیم ایران از آن به عنوان بهانه‌ای برای از سر گرفتن بسیاری از فعالیت‌های خطرناکی استفاده کرد که آن توافق، مانع آنها شده بود.»
کشورهای غربی به رهبری آمریکا و رژیم صهیونیستی در سال‌های گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته ای این کشور متهم کرده‌اند. ایران قویاً این ادعاها را رد کرده است.
ایران تأکید می‌کند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.
علاوه بر این، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده‌اند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هسته‌ای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند.
وزیر خارجه آمریکا در ادامه گفت: «متأسفانه این چیزی است که ما به ارث بردیم و هنوز فکر می‌کنیم که بهترین نتیجه این خواهد بود که از طریق بازگشت به توافق آن برنامه [برنامه هسته‌ای ایران] را مجدداً مهار کنیم.»
بلینکن: آمریکا نمی‌تواند ضمانت بدهد
آنتونی بلینکن در ادامه، گزارش‌ها درباره اینکه ایران در جریان مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین از آمریکا درباره عدم ترک دوباره برجام ضمانت خواسته را تأیید کرد.
او در پاسخ به سوال مجری برنامه گفت: «حرف شما درست است. یکی از چیزهایی که ایران از ما خواسته ضمانتی است مبنی بر اینکه ما دوباره زیر میز نمی‌زنیم.»
بلینکن در ادامه تصریح کرد: «اما این حرف شما هم درست است که در نظام [حکومتی] ما، نمی‌توان چنین ضمانت سخت و سریعی فراهم کرد. رئیس‌جمهور بایدن می‌تواند با قاطعیت بگوید که تا زمانی که ایران به توافق پایبند باشد در کسوت رئیس‌جمهور چه کاری انجام خواهد داد یا چه کاری انجام نخواهد داد، اما ما نمی‌توانیم رئیس‌جمهورهای بعدی را [به انجام کاری] ملزم کنیم. «این موضوعی است که درباره آن صحبت می‌کنیم.»
هشتمین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین از چند هفته پیش آغاز شد. پیش از این دیپلمات‌های اروپایی گفته بودند بخش اعظم گفت‌وگوها در دور هشتم بر مطالبات ایران برای اخذ تضمین در خصوص پایداری برجام متمرکز بوده است.
جمهوری اسلامی ایران با توجه به سابقه ۶ ساله اجرای برجام چه در دولت «باراک اوباما» و چه در دولت «دونالد ترامپ» بر ضرورت وجود مکانیسم‌هایی برای «راستیآزمایی رفع تحریم‌ها» و «دریافت تضمین» تأکید کرده است.
در روزهای گذشته، منابع مختلف تصریح کرده‌اند که در مذاکرات وین بر سر مسائل هسته‌ای که به تعهدات هسته‌ای ایران مربوط می‌شود پیشرفت حاصل شده در حالی که گره‌های باقی‌مانده مربوط به بخش‌های دیگری از مذاکرات است که مربوط به تعهدات طرف غربی است. از نگاه تحلیلگران، این نشان‌دهنده جدیت طرف ایرانی و عدم انعطاف از سوی طرف غربی است.
عملیات روانی بلینکن با کلیدواژه «زمان کم»
وزیر امور خارجه آمریکا در ادامه بار دیگر مطابق رویه هفته‌های گذشته تلاش کرد با تأکید بر محدود بودن زمان برای حصول توافق در گفت‌وگوها، عملیات روانی ضلع غربی مذاکرات وین و رسانه‌های وابسته به آنها را ادامه دهد.
او گفت: «باید ببینیم به کجا می‌رسیم، اما واقعیت این است. زمان بسیار کمی باقی مانده تا ببینیم می‌توانیم به پایبندی دوجانبه بازگردیم یا نه، چون اتفاقی که رخ داده این است که ایران بسیاری از آن فعالیت‌های خطرناک که به موجب توافق موقت شده بود را از سر گرفته؛ بنابراین آنها دارند چیزهای بیشتری یاد می‌گیرند، دانش بیشتری کسب می‌کنند و ظرفیت بیشتری برای گریز سریع‌تر هسته‌ای کسب می‌کنند به گونه‌ای که اگر ما به همه آن محدودیت‌ها در توافق برگردیم به نقطه‌ای خواهیم رسید که نمی‌توانیم از برخی از منافع آن توافق برخوردار شویم.»
دیپلمات‌های غربی از هشتم آذرماه که نخستین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها در دولت سید ابراهیم رئیسی آغاز شده سعی کرده‌اند با ارائه چارچوب‌های زمانی تیم مذاکره‌کننده ایران را تحت فشار قرار دهند.
تحلیلگران می‌گویند هدف طرف‌های غربی از توسل به این تاکتیک، تحت فشار قرار دادن تیم مذاکره‌کننده ایران و وادار کردن آنها به عقب‌نشینی از خواسته‌های خود برای اخذ تضمین و راستیآزمایی از طرف غربی است.
بازی ضرب‌الاجل‌ها
با این حال، نمایندگان ایران در مذاکرات وین تصریح کرده‌اند برای تهران نتیجه مهم‌تر از زمان است. تهران در تلاش است برجام را که از نخستین روزهای اجرایی شدن در اثر برخی سیاست‌های آمریکا و کشورهای غربی به توافقی تهی از منافع اقتصادی برای طرف ایرانی تبدیل شد به سمت توافقی دوجانبه و متوازن پیش ببرد.
وزیر خارجه آمریکا اضافه کرد: «ما داریم سخت بر روی این مسئله کار می‌کنیم و تصورمان این است که به نفع ایالات متحده و شریکان و متحدانمان است اگر بتوانیم به توافق برگردیم. فکر می‌کنم که این مسئله ظرف چند هفته آتی مشخص خواهد شد.»
از زمان آغاز مذاکرات وین، رسانه‌ها و مقام‌های غربی چندین بار برای زمان توافق ضرب‌الاجل‌هایی تعیین کرده، اما در نهایت با نزدیک شدن به موعد آن ضرب‌الاجل‌ها، آنها را به زمان دیگری موکول کرده‌اند.
روزنامه وال‌استریت‌ژورنال چند روز پیش مطابق روال مرسوم رسانه‌های غربی با استناد به منابع و مقام‌های گمنام مدعی شده بود که مقام‌های آمریکایی و اروپایی در محافل خصوصی، اواسط ماه فوریه را به عنوان موعد تصمیم‌گیری برای بستن پنجره دیپلماسی با ایران تعیین کرده‌اند.
ضرب‌الاجل ادعایی جدید، چارچوب زمانی قبلی که پیشتر در منابع مشابه رسانه‌ای به آن اشاره شده بود را تا حدود دو هفته به عقب‌تر موکول می‌کند.
حدود دو هفته قبل‌تر، پایگاه پولیتیکو به نقل از برخی «مقام‌های نزدیک به مذاکرات» مدعی شده بود که پنجره مذاکرات تا پایان ماه ژانویه یا اوایل ماه فوریه بسته خواهد شد. البته این پایگاه خبری به نقل از منابعی دیگر این را هم نوشته بود که هیچ تاریخ ثابتی در خصوص زمان توافق در نظر گرفته نشده است.
خبر پولیتیکو خود این موعد زمانی را به عقب‌تر موکول کرده بود، چرا که در دورهای قبل‌تر، رسانه‌های غربی به نقل از منابع مطلع مدعی شده بودند که ایران تا پایان دسامبر برای تصمیم‌گیری بر سر توافق فرصت دارد.
