به گزارش راه شلمچه، حدود ۱۶۰ روز بعد از توقف مذاکرات بازگشت امریکا به برجام در آستانه انتخابات ریاست جمهوری خرداد ماه ۱۴۰۰، ایران و ۱+۴ از امروز دور جدید مذاکرات را در هتل کوبورگ وین شروع می‌کنند؛ مذاکراتی که در آن، ترکیب تیم مذاکره‌کننده ایرانی به کلی تغییر کرده است. طبق پروتکل‌های دیپلماتیک، پیش از شروع مذاکرات، پیش‌نویس دستور کار مذاکرات از طریق رایزنی‌های غیر رسمی تعیین و درست مانند یک بازی فوتبال، ترکیب و سطح هیئت‌های مذاکره‌کننده به طرف‌های مقابل اعلام می‌شود. هم دیپلمات‌های غربی و هم کارشناسان در پایتخت‌های اروپایی درباره اینکه دور جدید مذاکرات در وین به نتیجه برسد، ابراز بدبینی کرده‌اند، اما میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذکرات وین که به ترکیب تیم‌های مذاکره‌کننده دسترسی دارد و ترکیب هیئت ایرانی را هم دیده، دیروز در توئیتی ترکیب هیئت ایران در وین را «چشمگیر» توصیف کرد و نوشت: «ترکیب هیئت ایران در مذاکرات رفع تحریم‌ها در گفتگو‌های وین چشمگیر است. من معتقدم که این باید به عنوان دلیلی بر نیات جدی تعبیر شود.» هنوز ترکیب تیم مذاکره ایرانی برای شرکت در مذاکرات وین به طور رسمی منتشر نشده، ولی منابع مطلع می‌گویند که تیم جدید، هم به لحاظ افراد و هم به لحاظ گارد مذاکراتی از تیم مذاکره‌کننده دولت دوازدهم متفاوت است. به گفته منابع، در حالی که تیم مذاکره‌کننده قبلی برخلاف طرف‌های امریکایی، بسیار محدود و بر چند چهره محدود از جمله عباس عراقچی، تخت روانچی و بعیدی‌نژاد متمرکز بود و در دور جدید هم کاظم غریب‌آبادی به اینها اضافه شد، تیم جدید بسیار گسترده‌تر از تیم قبلی خواهد بود. علاوه بر علی باقری که ریاست تیم مذاکره‌کننده ایرانی را برعهده خواهد داشت، چهره‌هایی مانند مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه، ابراهیم شیبانی، رئیس کمیسیون اقتصادی شورای راهبردی روابط خارجی، علی فکری، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس کل سازمان سرمایه‌گذاری، احمد اسدزاده، سرپرست معاونت بین الملل و بازرگانی وزارت نفت، غلامرضا پناهی عضو هیئت عامل و معاون امور ارزی و بین‌الملل بانک مرکزی و رضا نجفی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی سازمان انرژی اتمی خواهند بود. علاوه بر اینها، منابع مطلع می‌گویند که بیش از ۲۰ نفر دیگر، به عنوان عضو یا مشاور از حوزه‌های مختلف حضور خواهند داشت؛ موضوعی که گارد سیاسی –دیپلماتیک تیم مذاکره‌کننده قبلی را به گارد سیاسی- اقتصادی تبدیل می‌کند. در حالی که اولیانوف ترکیب و گارد تیم جدید را دلیلی بر نیات جدی ایران تعبیرکرده، ولی ظاهراً طرف‌های غربی از رویکرد جدید ایران چندان راضی به نظر نمی‌رسند. یک دیپلمات غربی که در مذاکرات برجامی هم حضور داشته، به رویترز گفته است: «آن‌ها (ایران) از لحاظ فنی به اندازه کافی کار می‌کنند تا بتوانند روابط اساسی خود را با غرب تغییر دهند تا بتوانند در آینده گفت‌وگوی برابرتری داشته باشند». رویترز به صحبت‌های حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه و علی باقری کنی معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران اشاره کرده و نوشته که «هم مذاکره‌کننده ارشد و هم وزیر خارجه ایران روز جمعه این موضوع را تکرار کردند که لغو کامل تحریم‌ها تنها چیزی است که در وین روی میز خواهد بود» ولی، یک دیپلمات اروپایی که نامش فاش نشده، به رویترز می‌گوید: «اگر این (لزوم لغو کامل همه تحریم‌های ایران) موضعی است که ایران روز دو شنبه به آن ادامه می‌دهد، پس من راه‌حلی از طریق مذاکره نمی‌بینم.»هرچند، مذاکرات رسمی در وین، از امروز شروع می‌شود، ولی طرف‌های مذاکرات‌کننده از چند هفته قبل از طریق رایزنی، مواضع خود را به طرف‌های مقابل منتقل کرده‌اند. لغو تحریم‌هایی که امریکا و اروپا از سال ۲۰۱۷ اعمال کرده‌اند، یکی از درخواست‌های اصلی طرف ایرانی در مذاکرات غیر رسمی است، موضوعی که طرف غربی آن را غیرقابل‌قبول می‌داند. رویترز نوشته است: «تیم مذاکره‌کننده جدید تهران خواسته‌هایی را مطرح کرده است که دیپلمات‌های امریکایی و اروپایی آن را غیرواقعی می‌دانند. آن‌ها اصرار دارند که تمامی تحریم‌های ایالات متحده و اتحادیه اروپا که از سال ۲۰۱۷ اعمال شده است، از جمله تحریم‌های غیرمرتبط با برنامه هسته‌ای این کشور (ایران)، لغو شود.»
انتظار از مذاکره دو سه روزه!
منابع مطلع می‌گویند که تعیین یک مکانیسم راستی‌آزمایی مؤثر از لغو تحریم‌ها، همچنان به عنوان مسئله اختلافی باقی مانده؛ مسئله‌ای که باعث شد نقطه پایانی دور قبلی مذاکرات در اواخر خردادماه، با بن‌بست تمام شود. یک منبع مطلع می‌گوید که طرف غربی همچنان روی شکلی از یک راستی‌آزمایی کوتاه اصرار دارد، موضوعی که طرف ایرانی آن را «راستی‌آزمایی فرمالیته» خوانده و بر تعیین نوعی مکانیسم مؤثر و قابل اطمینان تأکید می‌کند. هرچند تیم جدید ایرانی طرف‌های غربی را مطلع کرده که همچنان به برجام پایبند است، ولی این نکته را هم گوشزد کرده که مایل نیست مذاکرات بر سر مسائل اختلافی از نقطه بن‌بست دور ششم مذاکرات شروع شود؛ موضوعی که واکنش طرف‌های مذاکره‌کننده را در پی داشته است. تحت چنین شرایطی، مذاکرات امروز که احتمالاً تا دو تا سه روز ادامه پیدا خواهد کرد، صرف بحث بر سر نقاط اختلافی خواهد شد. طرف‌های اروپایی و همچنین روسیه و چین، احتمالاً مایلند بعد از حدود ۱۶۰ روز وقفه مذاکراتی، ضمن آشنایی با موضع تیم جدید ایرانی، مواضع این تیم را در یک چارچوب مذاکراتی چندجانبه بشنوند. به این ترتیب، نمی‌توان از دور اول مذاکرات انتظار چندانی داشت.
«برچیدن» به جای «ترک»
رابرت مالی، نماینده امریکا در مذاکرات وین دیروز در گفتگو با سی‌ان‌ان، برای دومین بار طی روز‌های اخیر تهدید کرد اگر ایران بخواهد از مذاکرات احیای برجام به‌عنوان پوشش و بهانه‌ای برای تسریع برنامه هسته‌ای خود استفاده کند، واشنگتن نیز بر تهران اعمال فشار خواهد کرد. مالی گفته است: «ما امیدواریم که به آن [نقطه]نرسیم، اما اگر به این نتیجه برسیم، فشار‌ها باید افزایش یابد تا این پیام به ایران ارسال شود که انتخابی که انجام می‌دهد اشتباه است. اینکه مسیر متفاوتی در اختیار دارد، اما مسیری به طور نامحدود باز نیست، زیرا برنامه هسته‌ای ایران ماهیت توافق مورد مذاکره (برجام) را به خطر می‌اندازد». تحت چنین شرایطی، برخی منابع امریکایی احتمال تلاش برای نوعی توافق محدودتر و موقت را مطرح می‌کنند. دیپلمات‌ها می‌گویند یک سناریو که واشنگتن پیشنهاد کرده این است که تا زمانی که توافق دائمی حاصل نشده باشد، مذاکره کردن بر سر یک توافق موقت با تهران انجام شود. نه تنها رویترز گفته چنین توافق محدودی زمانبر است و اطمینانی وجود ندارد که ایران میلی به پذیرش چنین چیزی داشته باشد، برخی ناظران نیز می‌گویند که ایرانی تمایل چندانی به یک توافق موقت و محدود، فراتر از برجام ندارد. آن‌ها ترکیب تیم مذاکره‌کننده جدید را نشانه تلاش برای یک توافق جدی و گسترده برای لغو تحریم‌ها می‌دانند. یک منبع مطلع می‌گوید که دولت جدید برخلاف دولت قبلی در مذاکرات، دنبال لغو محدود تحریم‌ها یا آنگونه که حسن روحانی، رئیس‌جمهور قبلی تأکید می‌کرد، «ترک در تحریم‌ها» نخواهد بود. به گفته آن‌ها دولت رئیسی راه‌حل‌های مقطعی و کوتاه‌مدت را مؤثر نمی‌داند و دنبال «برچیدن تحریم‌ها» خواهد بود. به همین دلیل، احتمال طولانی شدن مذاکرات هیچ بعید نیست، موضوعی که طرف‌های امریکایی و اروپایی در چارچوب بازی «مقصرسازی» ترجیح می‌دهند از عبارت «خرید وقت» برای آن استفاده کنند. دو دیپلمات اروپایی دیروز به رویترز گفتند که «به نظر می‌رسد ایران صرفاً در حال بازی با زمان برای انباشتن مواد و دانش بیشتر [در زمینه برنامه هسته‌ای خود]باشد.»، اما منابع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده می‌گویند توافق نکردن، بهتر از یک توافق محدود و تضمین نشده با سرنوشت برجام است.
منبع: روزنامه جوان
