به گزارش راه شلمچه، در روز چهاردهم خرداد ماه 1368 خبر رحلت امام خمینی، جهان را تکان داد. رهبر انقلاب اسلامی و بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی ایران در شامگاه سیزدهم خرداد ماه دار فانی را وداع گفت. بدین ترتیب نظام ده ساله جمهوری اسلامی، اصلیترین تکیهگاه و کانون وحدت خود را از دست داد. در این شرایط کشور، مردم و مسئولین در آستانه آزمون سختی قرار گرفتند که بقای نظام را با چالش جدی مواجه میکرد.
امام خمینی به عنوان تنها فرد مورد اطمینان برای اداره رهبری جامعه شناخته شده بود و موافقان و مخالفان داخلی و خارجی هیچگونه تصوری از شرایط رهبر پس از امام نداشتند. این مهم در حالی بود که دشمنان خارجی و ایادی آنها هر لحظه مترصد اعلام خبر رحلت امام خمینی در آن سالها بودند تا شاید آرزوی آنها برای فروپاشی نظام جمهوری اسلامی ایران و تسلط دوباره آنها بر منافع ملی ایران محقق شود.
اخبار پیشبینیها و گمانهزنیها در این رابطه را به خوبی در رسانههای آن روز دنیا میتوان مشاهده کرد. برای نمونه «فایننشال تایم» چاپ لندن در تاریخ 3 خردادماه 68 (یازده روز پیش از رحلت امام) نوشت: «با رحلت آیتالله خمینی، شکاف بزرگی در راس سیستم سیاسی ایران ایجاد خواهد شد، بیانیههای رسمی و نیز گزارشهای رسانههای خبری ایران، حاکی از آن است که پرکردن این شکاف، امکانپذیر نخواهد بود.»
علاوه بر این«رادیو بیبیسی» هم اعلام کرد: خلأیی را که درگذشت آیتالله خمینی در سطح رهبری ایران به وجود آورده، مشکل میتوان جبران کرد. «رادیو امریکا» با شادی غیرقابل وصفی عنوان کرد: «مرگ آیتالله خمینی قطعا به بیثباتی عظیمی در ایران منجر خواهد شد و برخی پیشبینی میکنند که این وضع، احتمالا شعله یک جنگ داخلی را در ایران خواهد افروخت.»
گروهکهای معاندی همچون منافقین هم در این معرکه خود را لایق رسیدن به قدرت میدانستند. آنها بیش از هر کشور خارجی آماده رسیدن این روز بودند و حتی سرکرده آنان در گردهمایی نظامی خود در 7 خرداد ماه 68 مدعی شده بود: «نیروهای نظامی سازمان، باید برای شرایط مرگ [امام] خمینی آماده باشند. مرگ [امام] خمینی به عنوان بالاترین نقطه آمادگی در مردم ایران، برای استقبال از عملیات نظامی ما خواهد بود.»
اما آنچه را که مسعود رجوی در جمع نیروهای نظامی سازمان عنوان کرده بود، چند روز بعد از سوی یک رسانه سعودی با اعلام نقشه منافقین برای حمله به ایران تایید شد. روزنامه «الشرق الاوسط »، در روز 14 خرداد 68 همزمان با ارتحال حضرت امام نوشت: «چریکهای مسعود رجوی که از حمایت عراق برخوردارند، طرحهایی را برای انجام یک تهاجم عمده در طول مرزها به فاصله چند ساعت پس از رحلت آیتالله خمینی، تدارک دیدهاند.»
انتظار فوت امام برای رییسجمهور فراری هم خوشایند بود. آسوشیتدپرس تحلیل کرد: «درگذشت [امام] خمینی، این مساله را محتمل میکند که وی[بنیصدر] بزودی به کشور بازگشته و احتمالا وارد دولت شود.»
اما این خیالپردازیهای رویاگونه تنها در همان روز 14 خرداد خلاصه شد و خاتمه یافت. در این شرایط حساس که دشمنان مترصد اندک تزلزلی در پایهها و ارکان انقلاب بودند، خبرگان ملت وظیفه خطیر خود را به درستی انجام داد. آیتالله خامنهای چند روز بعد از رحلت امام، این نگرانیها را اینگونه روایت کردهاند: «دشمنان ما فرض کرده بودند که جامعه [بعد از فوت امام] از هم گسسته شود و میان مردم حیرت بهوجود آید و در بین مسئولان اختلاف کلمه بروز کند و انقلاب از حمایت مردمی و حصار دفاع عمومی محروم شود. آنها به این فرض امید بسته، و برای آن لحظه سرمایهگذاری کرده بودند.»
در صبح روز چهاردهم خرداد ماه مجلس خبرگان رهبری تشکیل جلسه داد و طی آن خبرگان ملت به بحث و بررسی درباره انتخاب رهبر آینده پرداختند. آیتالله خزعلی که خود از نزدیک شاهد عینی ماجرا بود در خاطرات خود میگوید: «خبرگان رهبرى پس از رحلت امام(ره) اقدام سریع و مفیدى انجام داد كه براى خارجىها اعجابآور بود؛ یعنى همزمان با برگزارى مراسم بزرگداشت و تجلیل از امام، رهبر انقلاب انتخاب شد تا خللى پیدا نیاید كه موجب سوءاستفاده دشمنان شود. اینجانب در قضیه انتخاب رهبرى چون عضو خبرگان بودم بنابراین در متن قضیه قرار داشتم... در جلسه خبرگان رهبرى، ابتدا بحث بر سر این بود كه آیا یك نفر باید رهبر شود یا این كار شورایى شود؟ همه اعضاى خبرگان رهبرى از تیزهوشى آقاى خامنهاى آگاه بودند، همچنین بینش سیاسى ایشان بر همه روشن بود.»
به نوشته «فایننشال تایمز» همه کسانی که انتظار داشتند با فوت آیتالله خمینی سیاستهای ایران ناگهان تغییر کند، باید با دیدن صحنههای پرهیجان و خروشان جمعیت تشییعکننده پیکر آیتالله خمینی همه امیدهای خود را بر باد رفته ببینند.
به همین طریق اخبار و اطلاعات واصله از تحرکات گروههای معاند همگی مبنی بر ناامیدی دشمن داشت. در نشریه رویدادها و تحلیلهای دفتر سیاسی سپاه که در همان روزها انتشار یافت با اشاره به ناامیدی دشمنان پس از انتخاب آیتالله خامنهای به رهبری نظام جمهوری اسلامی آمده است: «بدیهی است كه در پی رحلت حضرت امام رضوانالله تعالی علیه، دشمنان اسلام میبایست منتظر تحولات داخلی كشورمان میماندند و در همین راستا نیز رخدادهای مثبت داخلی (انتخاب سریع رهبری و تائید و حمایت یكپارچه از معظمله در داخل و تشییع باشكوه و میلیونی پیكر مطهر امام) دشمن را از انجام هرگونه حركت نظامی در مقطع كنونی مایوس نموده است.»