به گزارش راه شلمچه، «خون مانند شیر است، نه دستمال توالت! شما نمی‌توانید مقدار زیادی از آن را خریداری و ذخیره کنید، باید یک منبع تازه و منظم باشد». این شعاری است که در رسانه‌های غربی برای ترغیب مردم به خون دادن آمده است. با شیوع ویروس کرونا در جهان میزان اهدای خون از سوی مردم تا 75 درصد کاهش داشته است و این درحالی است که در اغلب کشورهای غربی به مردم بابت اهدا‌‌کردن خون‌شان وجهی پرداخت میشود. کاهش میزان اهدای خون در برخی کشورها؛ آنقدر بحرانی شد که بعضا استانداردهای پذیرش اهداکننده را بسیار پایین آورده و امنیت خون را کم کردند تا تعداد نفرات بیشتری مشمول اهدای خون شوند؛ اتفاقی که البته در کشور ما رخ نداد. در کشور ما بنا بر گفته رییس سازمان انتقال خون، در دو ماه اخیر فقط نزدیک به 25 درصد اهدای خون کاهش داشته است.
اهدای خون در کشور ما بدون چشمداشت انجام میشود و هزینه‌ای به اهداکننده پرداخت نمی‌شود و خون کامل نیز به صورت رایگان در اختیار مراکز درمانی قرار می‌گیرد. البته عمده خون‌های مصرفی و فراورده‌های خونی، فر‌آوری شده است؛ یعنی جدا‌‌سازی و فیلتر میشود و این فراورده‌های فر‌آوری‌شده بر اساس مصوبه شورای عالی انتقال خون و شورای عالی بیمه سلامت، تعرفه دولتی و قانونی دارد که در ازای آن باید مبلغی از طرف مراکز درمانی به سازمان انتقال خون پرداخت شود. این هزینه منجر به مدیریت مصرف خون در بیمارستان میشود؛ بنابراین به دلیل فر‌آوری و هزینه‌های سازمان انتقال خون و فیلترها، این منابع باید از طرف مراکز درمانی جبران شوند که این اقدام در بسیاری از کشورها هم در حال حاضر اتفاق می‌افتد.
شیب نزولی اهدای خون
در روزهای ابتدایی پاندمی کرونا، با توجه به اینكه ویروس جدید و اطلاعات کمی از آن در دست بود، مردم احتیاط زیادی برای اهدای خون‌شان مانند گذشته می‌‌کردند؛ البته نه فقط عمل اهدای خون، بلکه بیرون آمدن از خانه، ورود به پایگاه‌های انتقال خون و تماس با سطوحی که معلوم نبود تا چه اندازه از این ویروس در امان مانده‌اند مردم را قانع می‌کرد تا از این کار خودداری کنند. بحران کووید ۱۹ در جهان و ایران منجر به کمبود خون شد، اما هنوز این کاهش ذخایر بحرانی نشده است. طبق آنچه سازمان انتقال خون کشور مطرح کرده است: «ذخیره خونی کشور به طور روزانه رصد میشود» اما معمولا با رسیدن ماه مبارک رمضان دوباره میزان اهدای خون‌های مردمی کاهش می‌یابد و با شروع اعمال جراحی و فعالیت‌های روتین بیمارستان‌ها پس از دوماه، دوباره میزان مصرف ذخایر خونی بیشتر میشود.
در هفته‌های اخیر، درست هنگامی که خبرهایی درباره استفاده از پلاسمای خون برای درمان بیماران کرونایی منتشر شد، مردم بیشتر به انجام اهدای خون‌شان راغب شدند. بدیهی است که اهدای فراورده‌های خونی برای سلامتی جامعه ضروری بوده و نیاز به آن همواره ثابت است؛ به همین دلیل باید میزان خون‌های اهدایی را نیز ثابت نگه دارند. اهداهای مردمی به همراه بخشی از زیرساخت‌های مهم کشور، افراد سالم هنوز هم می‌توانند با اهدای خون به ساخت دارو و بهبود بیماران کمک کنند. حالا سازمان انتقال خون با کمک شهرداری‌ها، در تلاش هستند تا پایگاه‌های خون سیار را در سطح شهرها راه‌اندازی کنند تا مردم بتوانند در هر ساعت از شبانه‌روز برای اهدا در این مراکز حضور پیدا کنند. علاوه بر این، سامانه نوبت‌دهی اینترنتی برای اهدای خون نیز فعال شده؛ این سامانه حالا در همه مراکز استانی فعال است و البته برخی کشورهای غربی این کار را کرده بودند که اگر کسی نوبت اینترنتی نگرفته، نمی‌تواند خون اهدا کند، اما در ایران
اینطور نیست.
بیمارانی که منجی بیماران دیگر شدند
بیماران مبتلا به کرونا که درمان می‌شوند، این روزها خون‌شان حکم پادتن را دارد؛ به همین دلیل از آنها خواسته میشود که برای اهدای پلاسمای خون‌شان کوتاهی نکنند. معمولا از بیماران کرونایی خواسته میشود که به جای خون، پلاسما اهدا کنند تا برای تولید دارو یا واکسن از آن استفاده شود. بهبودیافته‌گان کرونایی می‌توانند برای اهدای پلاسما به یکی از ۱۴ مرکز در سراسر کشور مراجعه کنند؛ البته باید این نکته را هم مدنظر قرار‌داد که افرادی که بعد از دو هفته برای اهدای خون مراجعه کنند، باید تست مولکولی از آنها گرفته شود و اگر بعد از یک ماه مراجعه کنند، دیگر به هیچ تستی نیاز ندارند، بنابراین اهدای پلاسما بعد از دو هفته، شرط منفی شدن تست مولکولی کرونا دارد و بعد از ۲۸ روز هیچ شرطی ندارد.
دکتر عشقی، رییس سازمان انتقال خون کشور روز گذشته در نشست خبری که به صورت مجازی با رسانه‌ها برگزار کرده بود، درباره ضرورت اهدای پلاسمای بهبودیافته‌گان کرونا گفت: «سختگیرانهترین استانداردها را برای اهدای پلاسما در نظر گرفتیم و از کسانی که 28روز از بهبود علائم بالینی آنها گذشته باشد، خون یا پلاسما گرفته میشود. دریافت پلاسما خطری برای اهدا کنندگان ندارد و تحت نظر پزشک انجام میشود.»
پلاسمادرمانی به معنی استفاده از پلاسمای بیماران بهبودیافته برای بیماران بدحال است. این روش سابقه علمی در دنیا دارد که به صد سال قبل برمی‌گردد و در دو دهه اخیر در زمینه سارس و مرس و ابولا نتیجه خوبی داشته و حتی سازمان جهانی بهداشت هم برای ابولا توصیه‌نامه‌ای در این زمینه دارد و مبنای کار چین شد. به گفته رییس سازمان انتقال خون کشور، بعد از چین، ایران این کار را با کارآزمایی بالینی آغاز کرد. کارآزمایی بالینی جزو اصول ورود یک روش درمانی به درمان مورد تایید یک کشور است.
مراکز خصوصی اهدای پلاسما
احتمالا تاکنون مراکز خصوصی اهدای پلاسمایی را دیده‌اید که تحت نظارت پزشک از مردم پلاسما دریافت می‌کنند اما در حال حاضر این مراکز برای یافتن داروی کرونا وارد عمل نشده‌اند، به طوری که عشقی گفته است: «بخش خصوصی در یک پروژه تحقیقاتی که همکاری بین دانشگاه علوم‌پزشکی بقیه‌الله و سازمان انتقال خون بود، همکاری کردند ولی در فعالیت‌های حاکمیتی، بخش خصوصی دخالتی ندارد.» «اهدای خون، اهدای زندگی» شعاری قدیمی است که حالا این روزها در ایام شیوع کرونا بیش‌از‌پیش باید مورد توجه قرار بگیرد؛ اتفاقی که می‌تواند آرامش و زندگی دوباره را برای بیماران نیازمند به خون و فراورده‌های خونی سالم رقم بزند.
منبع؛ صبح نو
