سندروم ساعت صفر

راه شلمچه- علی ودایه؛ نفس اسرائیلی ها در سینه حبس شده است ؛ آنها از لحظه ترور «اسماعیل هنیه» و «فواد شکر» یک لحظه آرام و قرار نداشته اند. اگرچه زد و خورد سنگین رژیم صهیونیستی در غزه و پس لرزه های طوفان الاقصی  ظرف 10 ماه گذشته بر فضای روانی سرزمین اشغالی سنگینی می کند اما تکرار واقعه «وعده صادق» در ابعاد نامشخص و زمان نامشخص ، برای آنها یک وحشت بی انتهاست.

هرلحظه ممکن است خونخواهی ایران آغاز شود. رسانه های غربی حرف از «ساعت صفر» می زنند. فاکس نیوز مدعی شده که گروه های مقاومت آماده برخورد سنگین با اسرائیل شده اند. «تری یینگست» خبرنگار فاکس نیوز با استناد به این منابع گزارش دادد که «این مقامات [در خاورمیانه] معتقدند که به ساعت صفر حمله نزدیک شده‌ایم.»

شبکه تلویزیون دولتی اسرائیل «کان» هم با اشاره به حمله ایران با صدها پهپاد و موشک در ماه آوریل سال جاری گزارش داد که «اسرائیل خود را برای حمله گسترده‌تر از ایران آماده می‌کند».

روزهای جهنمی

نزدیک به دو هفته است که اسرائیل برای حمله تلافی‌جویانه ایران آماده می‌شود. بر اساس گزارش آکسیوس، در ارزیابی به روز شده در پی آخرین تحولات، اسرائیل اکنون معتقد است که حمله ایران و متحدان منطقه ای آن «قریب الوقوع» است. عنصر زمان روی اعصاب اسرائیلی هاست آنهم در شرایطی که ایران گارد تهاجمی را حفظ کرده است.

به گزارش یورونیوز، ایران روز شنبه ۱۰ اوت (۲۰ مرداد) با صدور یک بیانیه، به خلبانان هواپیماهای عبوری از منطقه‌ای که پایگاه هوایی نوژه همدان در آن واقع است اخطار داده که طی روزهای ۲۱ تا ۲۴ مرداد به دلیل «شلیک‌های برنامه‌ریزی شده» از پرواز بر فراز این ناحیه اجتناب کنند. در ادامه عنوان شد که دلیل این اطلاعیه، تمرینات نظامی از سطح زمین تا ارتفاع ۱۰ هزار پایی از سطح دریا است که هر روز بین ساعت ۴.۳۰ تا ۱۴.۳۰ انجام خواهد شد.

اواخر هفته گذشته نیز اکسیوس به نقل از منابع آگاه گزارش داده بود که «آنتونی بلینکن» وزیر امورخارجه آمریکا گفته بود که ایران آماده حمله شده است اما تا لحظه تنظیم این گزارش اقدام گروه های مقاومت عملیاتی نشده است. وضعیت معلق لحظه برخورد برای اسرائیلی ها از خورد برخورد خوفناک تر است؛آنها شب ها چشم انتظار نور موشک های ایرانی هستند.

فایننشیال تایمز با اشاره به همین موضوع به نقل یکی از مقامات ارشد ایرانی می‌نویسد که این دقیقا همان چیزی است که رهبری ایران می‌خواهد. القای این که: «ممکن است اصلاً حمله ای صورت نگیرد، یا ممکن است یک حمله امشب انجام شود.» و اینکه «انتظار مرگ سخت‌تر از خود مرگ است.» شاید نگاه «سید حسن نصرالله» خطاب به اسرائیل با جمله فارسی «یواش یواش» شاه کلید وضعیت ناخوشایند اسرائیل باشند.

چالش ایجاد چتر حمایتی برای اسرائیل

معضل جانبی وضعیت خاورمیانه و غرب آسیا ، یک دردسر بزرگ برای خود آمریکا هم محسوب می شود. هفته گذشته «فارن پالسی» در مقاله ای با اشاره به گزارش «کمیسیون استراتژی دفاع ملی آمریکا» نوشت: استراتژی ایالات متحده برای مقابله با تهدیدهای فزاینده در اروپا و خاورمیانه و رشد هم افزایی روسیه و چین "ناکافی" است.

در پنتاگون صراحتا گفته شده که « آمریکا توانایی جنگ در چند جبهه را ندارد.»

دردسر واشنگتن اینجاست که محدودیت‌های مالی - به ویژه کاهش بودجه ای که کنگره در زمان دولت باراک اوباما، ‌ رییس جمهوری اسبق آمریکا، در تلاش برای کنترل بدهی ملی وضع کرد و همچنین اضافه شدن محور استراتژیک مقابله با چین در دوره ریاست سه رئیس جمهور گذشته ایالات متحده، باعث شده است که پنتاگون عملا از پس اداره درگیری ها در چند جبهه به طور همزمان برنیاید.

بنا بر گزارش کمیسیون استراتژی دفاع ملی ، از آنجایی که استراتژی دفاعی دولت بایدن عمدتاً قبل از جنگ میان روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ (اسفند ۱۴۰۰) و بسیار پیش تر از جنگ اسرائیل در غزه نوشته شده بود، استراتژی آمریکا برای مقابله با تهدیدهای فزاینده در اروپا و خاورمیانه "ناکافی" است. نیروهای مشترک نظامی آمریکا در حال حاضر در نقطه شکست قرار دارد و افزودن بار نظامی بیشتر بر روی ارتش بدون افزودن منابع برای بازسازی آمادگی آن منجر به شکست‌های متعدد می شود.

بررسی میدانی آراش نظامی منطقه نشان می دهد که ارتش آمریکا برای بازگرداندن جنگده های و نیروهایش به منطقه خیز برداشته است اما ناظران می گویند مقوله دفاع از اسرائیل و درگیری مستقیم با بلوک مقاومت برای آنها دردسرساز است.

در همین راستا، «مارک مونتگومری» کارشناس ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها  می گوید، «ما ارتشی نمی‌سازیم که بتواند سه نمایش را به طور همزمان مدیریت کند.ارتش ایالات متحده با انتقال تجهیزات خود از یک منطقه حیاتی به جغرافیای دیگر توانایی اش را محدود می کند. به ادعای او ناو لینکن قرار بود تا بر منطقه آسیا-پاسفیک متمرکز باشد اما حالا راهی خلیج فارس شد. ناو یواس‌اس دوایت آیزنهاور پس از رویارویی با انصار الله در دریای سرخ، به نورفولک، ویرجینیا بازگشت.» به ادعای این تحلیلگر، این مقوله ای است که توانایی ارتش آمریکا برای تمرکز بر هند و اقیانوس آرام را به چالش می کشد. این امکان وجود دارد که چینی ها از خلا حضور آمریکا در خاوردور برای تهدید یا عملیات ناگهانی علیه تایوان استفاده خواهند کرد.

«جان میلر» معاون بازنشسته نیروی دریایی ایالات متحده که قبلا به عنوان فرمانده ناوگان پنجم ایالات متحده خدمت می کرد، نیز در این باره گفت: «این نقل و انتقال ها  توانایی و تجهیزات ما را برای مشارکت در بخش های مختلف جهان را به چالش می کشد». با این حال میلر هشدار داد که ارتش ایالات متحده همچنان می تواند تجهیزات نظامی اش را به سرعت جابه جا کند، به گفته او «ما می توانیم نیروی هوایی مان را اقیانوس آرام به خاورمیانه منتقل کنیم. ما می‌توانیم کشتی‌ها را بین اقیانوس آرام یا اقیانوس اطلس در خاورمیانه بدون دشواری و برای مدت کوتاهی جا به جا نماییم».با این حال، میلر تاکید دارد: «این یک تلاش پرهزینه است و جایگزین کردن دارایی‌هایی که استفاده می‌کنیم دشوار و زمان‌بر است. ما نمی‌توانیم به این بازی دفاعی ادامه دهیم».

در این میان، زیردریایی «یو اس‌اس جورجیا» راهی نقطه ای در اقیانوس هند یا دریای عمان شده است. این زیردریایی هسته‌ای مجهز به موشک‌های کروز است که در روزهای اخیر در دریای مدیترانه فعالیت می‌کرد و به تازگی ماموریت‌ آموزشی خود را در نزدیکی ایتالیا به پایان رسانده بود. پنتاگون اعلام کرده است که که طبق دستور آستین، این زیردریایی وارد آب‌های خاورمیانه خواهد شد.حرکت زیردریایی‌های مجهز به موشک‌های هدایت شونده متعلق به ایالات متحده به ندرت به صورت علنی فاش می‌شود و زیردریایی‌های هسته‌ای این کشور تقریباً کاملاً مخفیانه عمل می‌کنند. شاید بتوان گفت که نوع پرداخت رسانه ای حرکت این زیردریایی اتمی آمریکا بیشتر جنبه تبلیغاتی برای جلوگیری از عملیات مقاومت داشته باشد.

از طرف دیگر ، «ریچارد گلدبرگ» می‌گوید که «پس از ماه‌ها گشت‌زنی نیروی دریایی آمریکا در منطقه و انفعال آن‌ها در برابر اقدامات ایران، بعید است که تهران اکنون از تهدیدات آمریکا نگران شود. به گفته گلدبرگ، مقامات ارشد ایران حضور نظامی آمریکا را بیشتر به‌عنوان یک نمایش و قدرت‌نمایی می‌بیند تا یک تهدید واقعی.»

گمانه زنی درباره عمق عملیات ایران

نیویورک تایمز می نویسد که «ایران می تواند از چند جهت و به اشکال مختلف به اسرائیل حمله کند. تهران شبکه‌ای از نیروهای متحد از جمله حماس، حزب‌الله لبنان، نجبا و کتائب عراق همراه با یمن را در اختیار دارد که به آن توانایی حمله به اهدافی از شمال اسرائیل تا دریای سرخ را می‌دهد.

دو مقام اسرائیلی و یک مقام ارشد اطلاعاتی غربی هفته گذشته گفتند که بر اساس آخرین اطلاعات، حزب الله احتمالاً قبل از اینکه ایران اقدام خود را انجام دهد، ابتدا در یک حمله جداگانه حمله خواهد کرد.در ماه آوریل، تهران با حدود 300 موشک و پهپاد به اسرائیل حمله کرد که پاسخی به حمله آشکار اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق بود. عملیات وعده صادق از جنبه نمایش و اقدام قابل توجه بود.

در میان تحلیل رسانه های اسرائیلی ، نگرانی های جدی درباره استفاده ایران از موشک های قدرتمند و احتمال عملیات زمینی حزب الله صحبت شده است.نکته اینجاست که در قلب اسرائیل هم اختلافات جدی درباره مواجهه با ایران وجود دارد.

تماس پشت تماس با تهران

به موازات سطح بالای تنش در میدان ، چانه زنی ها در دیپلماسی هم اوج گرفته است. رایزنی های فشرده بین کشورهای منطقه ای ، فرامنطقه ای و جمهوری اسلامی ایران در جریان است.دیپلمات های چند کشور از جمله اردن به تهران آمدند و رفتند. خطوط ارتباطی وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی هم مدام مشغول است. ظرف دو هفته گذشته، پیام های متعددی به شکل آشکار و پنهان بین طرفین رد و بدل شده است.

در آخرین مورد ، رویترز گزارش داده که سران آمریکا و چهار کشور اروپایی(نگلیس، فرانسه، آلمان و ایتالیا )  در بیانیه مشترکی خواستار انصراف ایران از حمله تلافی‌جویانه احتمالی به رژیم صهیونیستی شده و اعلام کردند که از این رژیم در برابر حمله ایران و گروه‌های مقاومت در منطقه حمایت می‌کنند.

در این بیانیه آمده است که « ما از درخواست جو بایدن رئیس جمهور آمریکا، عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر و «تمیم بن حمد بن خلیفه آل‌ثانی» امیر قطر برای از سرگیری مذاکرات در هفته جاری با هدف دستیابی به یک توافق در اسرع وقت حمایت کرده و تاکید کردیم که نباید فرصت بیشتری را از دست داد.»

منابع مطلع ایرانی به رسانه قطری «العربی الجدید» گفته‌اند طرف‌های اروپایی و آمریکایی در تماس‌های خود با تهران از سیاست چماق و هویج برای منصرف کردن این کشور از پاسخ به رژیم صهیونیستی استفاده کرده و گفته‌اند این طرف‌ها پیشنهاداتی ارائه کردند که شامل «توسعه روابط ایران و اروپا و از سرگیری مذاکرات با هدف لغو تحریم‌ها به شکل جدی‌تر از قبل» می‌شد.

این منابع می‌گویند در سایه ترس از گسترش درگیری در منطقه و تبدیل آن به جنگ گسترده و همه‌جانبه، طرف ایرانی هشدارها و پیشنهادات «غیر جدی» در مورد مذاکرات آتش‌بس غزه، از سرگیری مذاکرات هسته‌ای و غیره را رد کرده است.

قطعیت ایران برای برخورد

ایران اعلام کرده به ترور «اسماعیل هنیه» رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران، قطعا پاسخ خواهد داد اما بازه زمانی مشخصی را بیان نکرده است. ایران در عین حال گفته که انتقام خون هنیه با مذاکرات آتش بس نسبتی ندارد و در عین حال نظر تهران ، نظر حماس است.

نیویورک تایمز معتقد است که ترور هنیه و اقدام تهران در مقطع زمانی حساسی رخ داده است. این روزنامه آمریکایی معتقد است که «جمهوری اسلامی می خواهد واکنشی را فرموله کند که اجازه ندهد یک ترور در خاک آن بدون مجازات بماند و در عین حال از یک جنگ همه جانبه علیه یک دشمن قدرتمند اجتناب کند. این امر همچنین با روی کار آمدن دولت جدید در تهران صورت می گیرد که می تواند تصمیم گیری در مورد نحوه واکنش را کند کند.»

  العربی الجدید می گوید که تهران به طرف‌هایی که با آن‌ها تماس گرفته بودند اطمینان داده که فقط می‌خواهد اسرائیل را به دلیل عبور از خطوط قرمز تنبیه کند و به دنبال جنگ نیست اما به آمریکا و اروپا اطلاع داد که هرگونه پاسخ اسرائیل به این حمله، پاسخ قوی‌تر ایران را به همراه خواهد داشت.

به گفته این منابع، ایران به طرف‌های دیگر اطلاع داده که مداخله آمریکا یا غرب در هرگونه حمله رژیم صهیونیستی منجر به شعله‌ور شدن جنگی همه جانبه در منطقه می‌شود . گفته می شود، افزایش تماس‌های مستقیم اروپا در روزهای اخیر پس از شکست میانجی‌گری صورت گرفته بین ایران و آمریکا برای متقاعد کردن تهران به عدم حمله به سرزمین‌های اشغالی بوده است.

«بلال ساب» کارشناس مسائل امنیتی ایالات متحده و خاورمیانه فعال در گروه مشاوره Trends Research به فارین پالسی می گوید «شاهد سندرم معمول متشکل از اقدام-واکنش هستیم. پاسخ ایران مهم است، اما مهم تر، واکنش (ادعایی) اسرائیل می باشد. بعید است اوضاع از کنترل خارج شود با این همه هر بار که از این پویایی عبور می کنیم، خطر تشدید تنش ها افزایش می یابد چرا که اهداف بلندپروازانه تر می شود».

در میان تمام تحلیل ها یک نکته مشترک وجود دارد ؛ بنیامین نتانیاهو می خواهد پای ایران و آمریکا را به یک جنگ مستقیم بکشاند. نه تهران و نه واشنگتن نمی خواهند پا در میدان مین بی بی بگذارند تا یک جنگ تاریک آغاز شود. فعلا اسرائیل ، آمریکا و متحدان آنها گرفتار سندروم ساعت صفر شده اند ؛ این وضعیت به خودی خود برای اسرائیل یک مجازات سنگین است.

هرلحظه ممکن است «برخورد سخت» آغاز شود ، شاید هم بازی « زمان برخورد» همچنان ادامه داشته باشد.