راه شلمچه- مهدی امیدی؛ حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس جمهور در 17 آذرماه لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور را جهت تصویب نمایندگان، به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد. در لایحه بودجه سال ۹۹ کل کشور، سهم درآمدهای نفتی به صفر رسیده است و قرار است درآمدهای نفتی بطور کامل صرف پروژه های عمرانی شود.
در بودجه امسال، 150 هزار میلیارد تومان از منابع دولت باید از درآمدهای نفتی به دست آید اما با توجه به تحریم نفتی ایران، تحقق این رقم قطعی نیست. در این شرایط دولت و مجلس چاره ای جز افزایش درآمدهای مالیاتی ندارند. اما این جایگزینی مالیات به معنای افزایش مالیات‌ستانی از افرادی که مالیات می‌دهند نیست، بلکه دریافت مالیات از بخش‌هایی است که تاکنون مالیات نداده‌اند.
قطعا جایگزینی مالیات به جای نفت نیاز به زمان زیادی دارد و در کوتاه‌مدت انجام پذیر نیست. اگر قرار باشد درآمدهای مالیاتی به طور کامل جای درآمدهای نفتی را بگیرد میزان درآمدهای حاصل از محل مالیات باید دو برابر شود و دولت این اطمینان خاطر را به مؤدیان مالیاتی بدهد که قرار نیست نرخ مالیات تغییر و افزایش یابد بلکه رشد درآمدها از طریق مقابله با فرارهای مالیاتی، کشف مؤدیان جدید و رفع معافیت‌ها انجام می‌شود.
این کار نیاز به پیگیری های اساسی و تصویب قوانین جدید دارد. بی شک وزارت نفت تلاش خود را برای فروش نفت انجام خواهد داد و در این میان سازمان برنامه و بودجه باید وابستگی بودجه به نفت را تا حد زیادی کاهش دهد.
اگر سازو کار درستی اندیشیده نشود به طور قطع دولت با کسری بودجه مواجه خواهد شد.
اما موضوعی که نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورها از اهمیت بالایی برخوردار است فرار مالیاتی است. از این رو، بسیاری از کشورها با استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی پیشرفته و تدوین مقررات بازدارنده، سعی می کنند تا آن را کاهش دهند. در این بین فرهنگ‌سازی مالیاتی از ضرورت بیشتری برخوردار است.
متاسفانه در ایران، نگاه چندان مثبتی به پرداخت مالیات وجود نداشته است. به همین دلیل برای فرهنگ سازی در ابتدا باید دلایل و عوامل این نگاه منفی مشخص شود سپس دیدگاه مردم را به سمت وصول درآمدهای مالیاتی مثبت کرد.
اما فرار مالیاتی «وکلا» و « پزشکان» موضوع داغ این روزهاست.
سوال اینجاست؛ چرا وکلا و پزشکان که از درآمدهای بالایی برخوردار هستند خود را به نحوی از دایره افراد مشمول مالیات خارج می‌کنند.
این فرار مالیاتی به طور قطع به طراحی قوانین موجود در کشور باز می گردد که همواره راه را برای فرار مالیاتی، به ویژه برای اقشار پر درآمد، باز گذاشته و در نهایت این وضعیت،منجر به تبعیض مالیاتی می شود.
این تا بدان جا ادامه پیدا کرده که تا به امروز؛
- 3 هزار وکیل فاقد پرونده مالیاتی هستند .
-60 درصد پزشکان در سامانه ثبت دستگاه کارتخوان ثبت نام نکرده اند.
- مجموع فرار مالیاتی پزشکان 7 هزار میلیارد و وکلا 12 هزار میلیارد تومان است.
-رقم فرار مالیاتی وکلا و پزشکان حدود 5 درصد بودجه سال 98 کل کشور است .
-رقم فرار مالیاتی وکلا و پزشکان حدود یک سوم فرار مالیاتی کل کشور است.
- 45 درصد یارانه کل کشور را به خود اختصاص داده است.
- 10 درصد درآمد مالیاتی کل کشور است .
-و در نهایت دو سوم درآمد گران کردن بنزین کل کشور است.
بنابراین، نظام مالیاتی باید طوری طراحی شود که تمامی راه های دور زدن قانون را مسدود کرده و قابلیت مقابله با هر نوع فرار مالیاتی را داشته باشد .
افراد باید بدانند که فرار از مالیات چه مجازاتی در پی دارد.
در اکثر کشورهای توسعه یافته مجازارت فرار مالیاتی به حدی سخت است که برخی برای تشریح آن این عبارت را به کار می برند: " ممکن است بتوانید از دست عزرائیل فرار کنید ولی از دست مامور مالیات نخواهید توانست."
کانادا یکی از کشورهایی است که برای فرارهای مالیاتی جرائم سنگینی وضع کرده .نکته مهم اینجاست که سازمان امور دارایی این کشور برای فعالان اقتصادی خود که در خارج از کشور قرار دارند هم مالیات تعیین می کند و عدم گزارش درآمد به سازمان مالیات غیرقانونی است و عواقب جدی در پی دارد که شامل حکم زندان، پرداخت جریمه و سابقه کیفری خواهد شد.
سازمان امور دارایی کانادا از اوایل سال ۲۰۱۲ تا اوایل سال ۲۰۱۷ نزدیک به ۴۰۸ فرار مالیاتی را شناسایی کرد که شامل ۱۲۲ میلیون دلار فرار مالیاتی بوده است و دولت این کشور روی هم رفته مجازات ۴۴ میلیون دلاری برای این افراد در نظر گرفت.
جریمه فرار مالیاتی کاملا با جرم مرتبط است و بستگی به حجم پولی که پرداخت نشده و راه کارهای فرار مالیاتی دارد اما به طور کلی حداقل جریمه ای که برای آن در نظر گرفته شده است پرداخت ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ دلار جریمه مالی و گذراندن یک سال در زندان است.
مجازات ذکر شده برای حداقل جرایم مالیاتی بوده است و این مجازات می تواند به ۵ سال حبس و پرداخت چند برابری مالیات برسد و حتی در بعضی موارد شاهد افزایش ۲۰۰ درصد مقدار مالیات به عنوان جریمه فرار
ایالت متحده امریکا نیز از جمله کشورهایی است که نسبت به گرفتن مالیات بسیار حساس و دقیق است و نه تنها شهروندانش را به پرداخت به موقع مالیات ترغیب می کند و با جرائم مالیاتی و دیرکرد آن ها برخورد می کند بلکه ماموران مالیاتی را نیز به شدت نظارت می کند تا جرم مالیاتی مرتکب نشوند.
فرار مالیاتی برخلاف سایر جرائم مالیاتی که شاید نیاز به زندان رفتن نداشته باشد در آمریکا زندان یکی از مجازات های اصلی فرار مالیاتی است و فرد مجرم باید از یک تا پنج سال را در زندان بگذراند و پرداخت جریمه مالی نیز در اکثر مواقع در نظر گرفته می شود. مقدار جریمه مالی نیز به حجم مالیات پرداخت نشده بستگی دارد ولی در اغلب موارد فرد مجرم مجبور به پرداخت چند صد هزار دلار جریمه نقدی خواهد شد.
در ترکیه نیز مجازات فرار مالیاتی بسیار شدید است و در صورتی که شما در ابتدا برای چند ماه نتوانید مالیات اموال خود را پرداخت کنید چند درصد به آن مالیات افزوده خواهد شد ولی در صورتی که عدم پرداخت مالیات ادامه داشته باشد زندان و پرداخت جریمه نقدی مجازات اصلی آن خواهد بود.
حکم زندان برای فرار مالیاتی از حداقل یک سال آغاز خواهد شد و تا حداکثر پنج سال ادامه خواهد داشت و پرداخت جریمه نقدی نیز تا چند برابر مالیات اصلی زیاد خواهد شد.
